78 godina od smrti Drainca: Pred Drainčevom kućom u selu Trbunju posađene bele breze i javori
BLACE- Danas se navršava 78 godina od smrti poznatog pesnika Radojka Jovanovića, poznatog pod imenom Rade Drainac.
Radojko Jovanović (umetničko ime Rade Drainac); rođen je 4. ili 26. avgusta 1899. u blačkom selu Trnunju, preminuo je 1. maja 1943. u Beogradu.
Tim povodom u organizaciji Opštine Blace i Kulturnog centra “Drainac”, pred Drainčevom rodnom kućom u selu Trbunju, posađene su bele breze i javori, jer se upravo oni pominju u pesnikovoj poslednjoj pesmi pod nazivom Nirvana uz koju je kao siromah, sahranjen o državnom trošku, na Novom groblju.
Draincu, u čast u Blacu se organizuje manifestacija pod nazivom “Blace Draincu”, Kulturni centar i Narodna biblioteka u Blacu nose njegovo ime i njemu u čast u Blacu se tokom godine održavaju literarni i likovni konkursi.
Nirvana
Šumne noći ko javori sinji
Tamom grobnom leže mi na dlanu.
Bolestan sam mnogo, mnogo:
Jedinu zvezdu u ovoj pustinji
Vidim svoju ranu.
Pritisla me stidna žalost
Ko olovna ploča
Nigde jedan vedar dan.
Slomila me tužna malaksalost
Na ljubav, život i san.
Da mi je samo u rodni kraj da odem što pre
I umrem tamo
Zaboravljajući sve.
Pa kad me put groblja ponesu volujska kola
Kao nekad u mladosti
Nada mnom da zaplaču od istinskog bola
Bele breze tužne od starosti.
To su zadnji snovi u noćima šumnim ko javori
sinji
Otvoreni kao rane
Koje u ovoj pustinji
Gnojem kaplju na protekle dane.
O Draincu:, izvor Vikipedija:
Radojko Jovanović (umetničko ime Rade Drainac; 4. ili 26. avgust 1899 — 1. maj 1943) srpski pesnik, predstavnik kosmopolitske struje u srpskoj poeziji između Prvog i Drugog svetskog rata. Stvarao je kao deo modernističnih težnji (Apoliner, Sendrar).
Drainac je rođen u siromašnoj porodici u selu Trbunju u Toplici, učio školu u Kruševcu i Francuskoj.Godine 1922. pokrenuo je časopis Hipnos. Prvu knjigu pesama pod nazivom `Afroditin vrt` štampao je 1921. godine u Prokuplju u samo tri primerka.
Od 1926. živeo je u Parizu, gde je svirao violinu kao pratnja uz neme filmove. Usled bolesti, vratio se u Srbiju. Kao novinar lista Pravda putovao je i pisao iz većine država Balkana, po bliskom Istoku, Rusije, Francuske, Poljske, Grčke, Rumunije, Letonije i Švedske.
Po mobilizaciji, učestvovao je u borbama oko Užica. Pod optužbom da je komunista, krajem 1941. su ga uhapsili četnici, ali bio je pušten na molbu viđenijih Topličana.
Od 1942. boravio je u sanatorijumu kod Soko Banje, gde ga je povremeno posećivao Ivo Andrić. Sa tuberkulozom u poodmaklom stadijumu, vratio se u Beograd, u Državnu opštu bolnicu, gde je umro 1. maja 1943.
Kao siromah, sahranjen je o državnom trošku, na Novom groblju, uz recitaciju njegove pesme „Nirvana“ od strane glumca Milivoja Živanovića.
U Prokuplju se nalazi bista Drainca. U Udruženju književnika Srbije u Beogradu (Francuska 7), postavljen je bareljef sa njegovim likom, septembra 2013. Godine.Po njemu su nazvani Narodna biblioteka „Rade Drainac“ Prokuplje i Nagrada Drainac.
Književnik Ivan Ivanović je napisao dve knjige posvećene Draincu. Po njemu je nazvana OŠ „Rade Drainac” Beograd.
Istoričar književnosti i univerzitetski profesor Jovan Deretić opisao je Drainca kao ”gradskog pesnika” i sa kritičkog stanovišta je pisao pozitivno o njegovom radu.
Drainac je bio poznat i kao boem.
Dela:
- Modri smeh, Beograd
- Afroditin vrt, Prokuplje
- Erotikon, Beograd
- Voz odlazi, Beograd
- Dve avanturističke poeme (sa Moni de Bulijem), Beograd
- Lirske minijature, Skoplje
- Bandit ili pesnik, Beograd
- Srce na pazaru, Beograd
- Španski zid i naša ljubav, Beograd
- Banket, Beograd
- Rasvetljenje, Beograd
- Dragoljub Jovanović ili seljački Napoleon, Beograd
- Ulis, Beograd
- Osvrti, Beograd
- Čovek peva, Beograd
- Dah zemlje, Beograd
Posthumno objavljena
- Azil za beskućnike ili univerzalna radionica mrtvačkih sanduka
- Crni dani, Beograd, priredio R. Pešić
- Plamen u pustinji, Beograd
- Dela Radeta Drainca 01 – 10, Beograd, Priredio G. Tešić
